LisePijl.nl

Sinds ik zelf een fulltime baan heb, vraag ik me het volgende af: hoe kan het nou dat we nog steeds 40 uur moeten werken in deze maatschappij. En nog wel tot ons 67e.  Hoe kan het dat sinds de komst van wasmachines, vaatwassers, online bestellen, fabrieken, instantane informatie-uitwisseling, er nog steeds zo hard gewerkt moet worden? Al surfend kwam ik destijds op deze Wikipedia-pagina over geplande veroudering en ik verbaasde mij. Vandaag las ik het boek Neem de Tijd van Koen Haegens uit die een aardig en verontrustend perspectief biedt over onze tijdsbesteding in onze huidige maatschappij.

Waarom werken wij zoveel? Omdat er geld verdiend moet worden. En waarom moet er geld verdiend worden? Om van alles aan te schaffen. Tot zover niets spannends. We krijgen salaris van bedrijven zodat wij weer geld uitgeven uit kunnen geven. Dat levert een aardige vicieuze cirkel op. Met twee trucs wordt dit in stand gehouden. De eerste noemde ik al, geplande veroudering. Een bekendere term is misschien planned obsolescense. De tweede is commodificering.

Planned obsolescense
Bij het ontwerpen van een product, houdt men rekening met een aantal factoren: functionaliteit, ontwikkelprijs, het productieproces, en natuurlijk de levensduur. Het is al lang geen doel meer om de levensduur van een project zo lang mogelijk te maken. Dat zou heel onhandig zijn. De consument moet terugkomen en weer nieuwe producten kopen, anders wordt er geen winst gemaakt! Dus gloeilampen gaan stuk na een bepaald aantal branduren. Cruciale onderdeeltjes worden gemaakt van broos plastic  zodat ze naar verloop van tijd stuk gaan. Batterijen gaan maar een beperkt aantal laadcycli mee. Onderdelen gevoelig voor hitte worden geplaatst naast een warmteproducerend element. Uiteraard is het vervangen van een onderdeeltje net zo duur als aanschaf van een nieuw apparaat.

Denk ook aan het uitbrengen van nieuwe vergelijkbare producten, zodat weer aangeschaft moet worden: van de LP, naar cassettetape, naar CD, naar MiniDisk. Misschien worden vervangende onderdelen, zoals een specifiek type batterij, niet meer verkocht. Of een onderdeel is zodanig geïntegreerd dat deze niet vervangen kan worden. Het onderhoud (Windows XP bijvoorbeeld) vervalt, zodat wel overgegaan moet worden naar een nieuwe versie. Denk aan een printer die niet wil printen omdat één van de kleuren van een cartridge leeg is. Ook wordt de indruk gewekt dat onderdelen vervangen moeten worden (scheermesjes, waterfilters) terwijl het eigenlijk niet nodig is.  De voorbeelden zijn eindeloos. Wat een geld kost dit de consument. Wat een belasting voor het milieu. Hoeveel tijd kost dit ons: het produceren  (van dingen die ook langer mee zouden kunnen gaan), het daadwerkelijke vervangen en het werken voor middelen om weer nieuw te kunnen kopen.

Een aardig voorbeeld van hoe het ook kan, is de Centennial Light. Ruim honderd jaar geleden geproduceerd en deze brandt nog steeds. Er zijn meerdere gloeilampen van dit type die nog steeds functioneren. Het kan dus wel, maar zo wordt niet meer geproduceerd. Jezelf overbodig maken als producent, daar wordt je niet rijk van.

Commodificering
Commodificering is verkopen van iets, wat voorheen niet verkoopbaar was. Tenminste, dat is mijn interpretatie van dit artikel. Misschien heb ik niet het bijpassende woord helemaal juist, maar het gaat om het volgende. Het verbod op stropen zodat mensen zonder land (ook een voorbeeld van commodificering) minder toegang hadden tot voedsel. Het verkopen van kraanwater in dure flesjes en het verminderen of verwijderen van openbare tappunten. De verkoop van lucht middels emissierechten. Het privatiseren en kappen van bos. Producten die van ons allemaal zijn of juist van niemand, worden geclaimd en er wordt winst op gemaakt. Een individu wordt daar niet beter van.

Wat te doen?
Dit zijn patronen die moeilijk te doorbreken zijn. De vraag wordt kunstmatig gecreëerd. Hoe doe je daar als individu niet aan mee? Wat zou het betekenen voor de maatschappij wanneer we terugkunnen naar een twintig-urige werkweek?

Hier in Nederland hebben we van de mensen met een serieuze relatie, zo  vermoed ik, drie kampen als het om Valentijnsdag gaat:

• De braverds die een kaartje halen of een doos met chocolaatjes en dan de plicht weer gedaan hebben
• Degenen die weigeren mee te doen aan dat `commerciële’ gedoe, maar zich ondertussen wel afvragen wanneer ze ook al weer voor het laatst iets speciaals voor hun partner hebben gedaan
• De partners die er geen belang bij hebben om nu of later iets bijzonders uit de kast te trekken

Maar in de VS gaat dat helemaal anders. Ik volg een hoop Amerikaanse blogs (met name in de culi, knutsel en lifestylesfeer) waarbij over niets anders dan valentijnskadootjes, valentijnsmaaksels, valentijnsbriefjes en valentijnshapjes geblogd wordt. Maar waar bij ons Valentijnsdag iets is tussen (aanstaande) lovers, gaat het daar in de VS helemaal niet om.

Of nouja, wel een beetje, maar minstens zo belangrijk is het om iedereen om je heen te laten weten hoe belangrijk hij/zij voor je is. En met iedereen bedoel ik, de kinderen,  ouders, vrienden en vriendinnen, de vuilnisophaler, docenten, personeel, you name it. Sterker nog, kinderen maken voor op school allemaal Valentijnsbriefjes voor iedereen. Families maken thuis brievenbusjes waar iedereen in februari willekeurige aardige briefjes aan elkaar kan posten.

En dat vind ik nou aardig. Ik vermoed dat de meeste van ons stugge Hollanders niet vaak laten blijken hoe we op andere mensen gesteld zijn of hoe we ze waarderen. En ondanks het feit dat ze het overzees wel wat bont maken, vind ik het toch een verfrissende aanpak naast de weekendjes weg, Hallmarkkaarten en chocolaatjes met hartjes van de Jamin.

Kijk dan eens op Etsy en met name de Nederlandse verkopers daarop. Hier bieden mensen die graag mooie dingen maken hun waar aan. Items waar veelal veel tijd in is gestopt. Ze zijn uniek, vaak kwalitatief goed en bijzonder ontworpen. Voor van alles van speelgoed, tot kleding, tot sieraden en kunst kan je er terecht. En nog goed betaalbaar ook!

Erwin en ik wonen nu ruim twee jaar in de Oosterpark en nu wil ik jullie toch iets vertellen over deze week. Of eigenlijk over de mensen die hier wonen. En wat deze mensen allemaal wel niet voor elkaar doen. De reden is dat ik hier nu gelukkig ook aan bij kan dragen en ik moet zeggen, het is een plezier!

En wat ze hier allemaal voor elkaar organiseren? Tuin onderhouden voor mensen die dat niet meer kunnen; kleine klusjes in huis opknappen; gezamenlijk eten met een cultuurthema; disco, knutselmiddagen, danscursussen en toneel voor kinderen; film; kookclub; computercursussen; spelletjesmiddagen; danscursussen; kinderopvang en zo voorts!

Fantastisch he! En het leuke is dat ik nu daar ook aan mee kan helpen. 3 uurtjes in de week kost het slechts! Ik heb hartelijke mensen ontmoet, ik kan iets doen voor deze mensen hier in de wijk en het voelt ook wel goed om iets goeds te doen.

Denk er eens over na; het kost je weinig tijd, maar je krijgt er veel voor terug!

Lieve mede-studenten, ik moet toch een woordje met jullie (nouja,
tegen jullie bij gebrek aan commentaarfunctie) spreken.  En waar gaat
het over? Al dat gedoe met die OV-chipkaart. De krant meldde vanochtend
dat 400.000 van de 650.000 studenten hun reisproduct nog niet
geactiveerd zijn.  Lieve student, heel waarschijnlijk hoor je bij die
97% hoort die wel een kaart in de bus hebt gekregen en hem alleen nog
maar even in de supermarkt hoeft te activeren. Let wel, in de bus! Niks geen lange rijen bij het postkantoor omdat je weer te laat bent met ophalen.

Dit betekent lieve mensen van de OV-chipkaart-organisatie
(studenten, ik kom zo weer bij jullie terug), dat jullie je werkelijk
waar nergens zorgen over hoeven maken. Denk aan de ellenlange rijen bij
het postkantoor op 31 december of ergens in januari. Geef studenten een
deadline, en ze overschrijven hem. Niet coulant wezen met nog verder
rekken van die datum.. Ik ken ze ondertussen wel een beetje!

En studenten, dan aan jullie de volgende vraag. Waarom, oh waarom
stellen een aantal van ons zich nou als een stel passieve
vingerwijzende laagvliegers op? En dan heb je geen brief gehad met een
precieze ophaallocatie.. Googelen is een kleine moeite. (Ter
informatie: in de stad zijn er 5, op Zernike 3, in Selwerd 1 en bij het
UMCG 1.) En ja, soms weigert een oplaadapparaat; maar dan het bijltje
er helemaal bij neergooien.. De klantenservice staat bij problemen voor
je klaar. Hier vind je alle informatie die je nodig hebt. Ik bedoel maar.

Goede reis!

PS En vergeet niet dat je voor zover ik weet nog niet met korting
kan reizen met de NS. Schaf voor de zekerheid een kaartje aan. En als
iemand mij uit kan leggen of ik nu in Groningen altijd gratis met de
bus kan?

Wanneer ik weer eens begin over mijn nieuwe dieet krijg ik vaak de reactie: “Ik weet wel dat dieren in de vee-industrie niet altijd een even goede levenskwaliteit hebben, maar ik wil het niet weten. Ik wil het gewoon niet weten.”

Van alle reacties die ik krijg, vind ik deze nog wel het meest jammer. Dat je van mening bent dat het allemaal wel los loopt, dat je echt niet zonder je dagelijkse portie vlees kan, dat het te duur is of teveel geld kost.. Vooruit. Maar dat mensen hun kop in het zand steken? Dat vind ik dan weer laf.

In het vorige artikel had ik beloofd om nog iets te zeggen over mijn redenen om alleen nog maar biologisch vlees te eten en zoveel mogelijk biologische zuivel te consumeren.

En het is allemaal samen te vatten onder de noemer levenskwaliteit van de desbetreffende dieren. Waar het mij bij vissen meer ging om hun levenseinde, gaat het mij voor vee om kwaliteit gedurende hun leven. Dus betekent: ruimte om een beetje heen en weer te drentelen, geen stress, af en toe naar buiten kunnen, melken on demand, een beetje door de modder kunnen rollen (doen varkens dat werkelijk? en zo voorts.

En voor mij betekent dit dat ik de keuze maak om eigenlijk alleen nog maar biologische vlees en zuivel (alleen de kaas vind ik een beetje moeilijk!) te consumeren. Omdat ik hiermee vrij zeker weet dat ik een eind de goede kant op ga. En ja, het is wat duurder. Maar je kan je afvragen of vier euro per kilo dier niet wat absurd weinig is voor een heel dierenleven. Fijnproevers beweren ook dat biologisch vlees lekkerder smaakt. Ik ook. Want ik proef de hele voorgeschiedenis (in tegenstelling tot bovengenoemde struisvogels) erbij.

Voor horrorstories over hoe het er volgens sommigen in de intensieve veeteelt aan toegaat, verwijs ik je graag door naar de website van Wakker Dier. En bedenk, het is niet zo dat je helemaal over moet op biologisch. Maar minder vlees eten en bewust met zuivel omgaan zou ook al veel helpen! We hebben heus niet elke dag twee ons vlees nodig: 2 keer in de week is ruim voldoende! (Ja, echt. )

Ik heb het er met een heel aantal trouwe lezers al over gehad: mijn besluit om geen vis en uitsluitend nog (met mate) biologisch vlees te eten. Over het biologisch vlees praten we later, eerst wil ik het nog eens met je over vis hebben.

Vis: lekker, gezond, omega 3 en andere nuttige vetzuren en alles. Critici noemen we hoeveel schadelijke dioxines die in vis zitten, maar de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum zijn van mening dat de schadelijke stoffen die men binnenkrijgt niet opwegen tegen de gezondheidswinst**.

Maar over gezondheid wil ik nu niet praten. En ook niet van de belasting van overbevissing en ook niet hoe kweekvis niet beter is voor het milieu dan vrije vis. Wel wil ik het hebben over de in mijn ogen onverteerbare manier waarop vis uiteindelijk in vissticks, filet of anderzijds op je bordje ligt. Ik nodig je het uit, ook al ben je een verstokte viseter, toch even verder te lezen.